۱۳۹۴ آبان ۱۶, شنبه

دستور العمل مدیریت مواجهه غیر شغلی با HIV؛ پیشگیری از ایدز برای قربانیان تعرض جنسی

ـ دستور العمل مدیریت مواجهه غیرشغلی با HIV از سوی مرکز مدیریت بیماری های واگیر وزارت بهداشت تهیه و به تمام بیمارستانها و مراکز درمانی سراسر کشور ابلاغ شده است. سی ویک بیمارستان دانشگاهی در سی و یک استان کشور موظف به اجرای مراقبت و درمان‌های پیشگیری از انتقال ایدز برای قربانیان تعرض جنسی شدند، در حالی که این الزام بر اثر ابلاغ دستور‌العمل “مدیریت مواجهه غیر‌شغلی با HIV ” شکل گرفته، مسوولان بیمارستان‌های دانشگاهی در تمام استان‌ها توجیه شده‌اند که به محض مراجعه قربانیان تعرض جنسی و در صورتی که بنا بر اظهارات قربانیان و تشخیص مشاوران ایدز، از زمان تعرض بیش از ۴٨ الی ٧٢ ساعت نگذشته باشد، درمان‌های پیشگیرانه را برای قربانیان آغاز کرده و به مدت ٢٨ روز این درمان‌ها را ادامه دهند.
این دستور‌العمل که از سوی مرکز مدیریت بیماری‌های واگیر وزارت بهداشت تهیه و ابلاغ شده، ویرایش سوم از تمهیدات لازم برای کاهش انتقال ایدز از طریق خشونت‌های جنسی است که مرداد ماه سال گذشته نهایی شده و عباس صداقت؛ رییس اداره ایدز وزارت بهداشت می‌گوید که بنا بر پیش‌بینی‌ها، اجرای دقیق این دستور‌العمل در زمان طلایی پس از وقوع تعرض و به شرط رعایت دستورات مراقبتی طی زمان تعیین شده، می‌تواند خطر انتقال ایدز به قربانی را حتی تا کمتر از دو درصد کاهش دهد. ابلاغ این دستور‌العمل یکی از اقدامات وزارت بهداشت برای کاهش خطر انتقال ایدز از طریق روابط جنسی بوده که فعالان رصد وضعیت بیماری، بر اساس تغییرات نمودار علت ابتلای مبتلایان شناسایی شده، نخستین نشانه‌های هشدار این تغییر الگوی بیماری را از نیمه‌دوم دهه ٨٠ مشاهده کرده بودند. در حالی که بنا بر مراودات محرمانه‌ای که مسوولان وزارت بهداشت و مراجع قضایی و انتظامی داشته‌اند، افزایش یا کاهش نیافتن موارد تعرض‌های جنسی در طول سال‌های گذشته، یک علامت هشدار نسبت به پر‌رنگ بودن احتمال ابتلای قربانیان تعرض‌ها به ایدز بوده، تدوین این دستور‌العمل یک اقدام پیشگیرانه و حمایتی برای قربانیان تجاوز در کشور است که علاوه بر تلاش برای تابو‌شکنی از ایدز، باید به آینده‌نگری در جهت کاهش هزینه‌های تحمیل شده بر دوش دولت از محل ابتلای بیمارانی که اغلب، از بیمار شدن خود آگاه نیستند، تعبیر شود که بر اساس برآوردها ابتلای هر فرد به اچ‌آی وی ایدز، ماهانه حدود ۵٠٠ دلار برای دولت هزینه ایجاد می‌کند که با ورود بیمار به فاز پیشرفته بیماری و ایجاد مقاومت‌های دارویی، این هزینه به ١٠ برابر هم افزایش می‌یابد. اما مسوولان وزارت بهداشت صرفا قربانیان تعرض را به عنوان یکی از گروه‌های پرخطر و در معرض تهدید جدی ابتلا به ایدز در نظر نداشته‌اند و کارکنان مشاغل خاص هم به عنوان یکی از گروه‌های در معرض ابتلا شناسایی شده‌اند که دستور‌العمل «مدیریت مواجهه شغلی با اچ‌آی وی، ویروس هپاتیت B و C » هم که آبان ١٣٨٩ توسط مرکز مدیریت بیماری‌های معاون سلامت وزارت بهداشت، در یک ویرایش تدوین و برای تمام مراکز درمانی کشور ابلاغ شده قدم دیگری در جهت کاهش خطر ابتلای افراد در معرض تهدید بوده است.
مردم عادی هنوز از این دستورالعمل بی‌خبرند
صداقت می‌گوید که تا امروز، بیشترین مراجعات ثبت شده برای دریافت درمان‌های پیشگیرانه، مربوط به مواجهات شغلی و شاغلان بخش درمان بوده که به‌طور تصادفی با سوزن آلوده یا وسایلی که امکان بالقوه انتقال ویروس را دارند مواجهه داشته‌اند. وی علت بالا بودن این مراجعات را بی‌اطلاعی عموم از فراهم شدن چنین امکاناتی برای کاهش ایدز می‌داند و می‌گوید: “مردم باید بدانند که اگر کسی قربانی خشونت جنسی شد باید به سرعت به نزدیک‌ترین بیمارستان دانشگاهی محل سکونت خود مراجعه کند. ما هم با نیروی انتظامی و مراجع قضایی مکاتبه می‌کنیم که به قربانیان تعرض جنسی توصیه کنند در سریع‌ترین زمان برای مراجعه و دریافت این درمان‌ها اقدام کنند”.
دستور‌العمل‌ها چه می‌گوید
اساس راهکارهای مراقبتی دستور‌العمل‌های پیشگیرانه از انتقال ایدز به قربانیان تعرض جنسی یا شاغلان در معرض خطر ابتلا به ایدز تقریبا یکسان است. در حالی که در مقدمه دستور‌العمل «مدیریت مواجهه غیرشغلی با اچ‌آی‌وی» اشاره شده که علت اصلی تدوین این دستور‌العمل، روبه‌رو شدن مکرر مراکز ارایه خدمات درمانی با افرادی است که به علت مواجهه‌های غیرشغلی با اچ‌آی‌وی مراجعه کرده‌اند، در این دستور‌العمل، مهم‌ترین انواع مواجهه‌های غیرشغلی دارای خطر انتقال اچ‌آی‌وی، تماس جنسی بدون استفاده از وسایل پیشگیری، تزریق با وسایل مشترک، فرو رفتن تصادفی سر سوزن آلوده در پارک‌ها و معابر و گازگرفتگی انسان و تماس مخاطات با مایعات آلوده به ویروس معرفی شده و آلوده‌زدایی برای کاهش خطر عفونت، ثبت چگونگی مواجهه در پرونده پزشکی فرد مواجهه یافته، رعایت رازداری، نوع مواجهه، محل و چگونگی وقوع مواجهه، شرایط وقوع مواجهه، دفعات مواجهه با اچ‌آی‌وی، زمان مواجهه، شدت مواجهه از مواردی است که باید در پرونده فرد ثبت شود ضمن آنکه در مورد قربانیان تعرض، نوع تهاجم، اجباری یا اختیاری بودن آن، هرگونه آسیب جسمی در اثنای تعرض، تعداد مهاجمان و شرایط زمینه‌ای قربانی هم باید در پرونده ثبت شود.
در حالی که این دستور‌العمل بیشترین میزان تخمینی خطر انتقال اچ‌آی‌وی را به ترتیب متوجه تزریق خون (۵/٩٢ درصد)، استفاده از سوزن مشترک در مصرف‌کنندگان تزریقی مواد (۶٧/٠ درصد) فرو رفتن سوزن آلوده در پوست (٣/٠ درصد) و تماس جنسی محافظت نشده (٣ الی ٠١/٠ درصد) دانسته، تاکید شده که قربانیان مواجهه غیر شغلی با اچ‌آی وی نیازمند مداخله‌های همزمان دارویی، روحی- روانی و رفتاری هستند. در بخشی از این دستور‌العمل با توجه به شرایط جمعیت عمومی و در معرض خطر در ایران، احتمال مثبت بودن اچ‌آی‌وی در گروه‌های جمعیتی مختلف چنین ارزیابی شده است: “شیوع اچ‌آی‌وی در ایران در جمعیت عمومی هنوز پایین است اما شیوع اچ‌آی‌وی در مصرف‌کنندگان تزریقی مواد حدود ٠٧/١۵ درصد است و در چند سال اخیر نشانه‌هایی حاکی از افزایش انتقال جنسی اچ‌آی‌وی در ایران رخ داده به‌گونه‌ای که سهم موارد شناسایی شده ابتلا از راه انتقال جنسی، به‌طور مداوم افزایش یافته و شیوع اچ‌آی‌وی در زنان تن‌فروش به ۵/۴ درصد رسیده علاوه بر آنکه شیوع اچ‌آی‌وی در شرکای جنسی زن مصرف‌کنندگان تزریقی مواد ٧/٣درصد بوده است. همچنین شیوع اچ‌آی‌وی در زندانیان، ۴/١درصد کل زندانیان بوده که در زندانیان با سابقه تزریق مواد، شیوع اچ‌آی‌وی به ۴٢/۵درصد می‌رسیده است. همچنین در مطالعه رفتاری کودکان خیابانی در سال ١٣٨٨، در بررسی رفتاری ١٠٠٠ کودک ١٠ تا ١٨ سال در شهر تهران، شیوع اچ‌آی‌وی در کل نمونه حدود ۴ تا ۵درصد بود و در کودکانی که مصرف مواد داشتند، این مقدار به ٩درصد می‌رسید که البته نتایج این مطالعه را نمی‌توان به کل کشور تعمیم داد”.
اما در این دستور‌العمل، بخش مجزایی درباره درمان‌های پیشگیرانه برای قربانیان تعرض در نظر گرفته شده که از مهم‌ترین تاکیدات این بخش، الزام به درمان ضدرتروویروسی حتی با وجود نامشخص بودن وضعیت اچ‌آی‌وی فرد مواجهه یافته، بررسی قربانیان زن از نظر احتمال بارداری و در صورت احتمال وقوع بارداری، اقدامات پیشگیری از بارداری ظرف حداکثر ١٢٠ ساعت پس از وقوع تعرض، انجام آزمایش اچ‌آی‌وی در صورت تمایل قربانی، درمان پیشگیرانه برای جلوگیری از ابتلا به بیماری‌های آمیزشی، ارایه مشاوره روانی، جمع‌آوری تمام نشانه‌های تعرض از بدن قربانی، اعلام موضوع (در صورت رضایت قربانی) به نیروی انتظامی یا مطلع ساختن او از امکان دریافت مشاوره حقوقی رایگان از مراکزی همچون واحد‌های ارشاد و معاضدت قضایی مستقر در کلیه دادسراها و مجتمع‌های قضایی است.
دستور‌العمل مدیریت مواجهه شغلی با اچ‌آی‌وی، ویروس هپاتیتB و C در توصیه برای درمان‌های پیشگیرانه از انتقال ویروس، ضمن آنکه اصلی‌ترین گروه در معرض خطر چنین مواجهاتی را کارکنان مراقبت بهداشتی معرفی کرده، تاکید دارد که درمان‌های پیشگیرانه باید حداکثر تا پیش از ٧٢ ساعت و در مواجهه با اچ‌آی‌وی باید بلافاصله شروع شود و در این دستورالعمل هم مصرف‌کنندگان مواد مخدر تزریقی، افرادی که سابقه زندان داشته‌اند، افراد با سابقه رفتارهای جنسی پرخطر و همسر یا شریک جنسی هر یک از گروه‌های فوق در فهرست گروه‌های در معرض خطر قرار گرفته‌اند.

هیچ نظری موجود نیست:

ارسال یک نظر